Μαρίζα Κωχ: Γίνεται 81 ετών! Τα 60 χρόνια καριέρας, η Eurovision, ο γάμος στα 14, ο γιος & η εγγονή

Η Μαρίζα Κωχ (γερμανικά: Marisa Koch) γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου του 1944 στην Αθήνα από Ελληνίδα μητέρα και Γερμανό πατέρα.

Eurovision 1976: Η συμμετοχή- διαμαρτυρία της Ελλάδας με τη Μαρίζα Κωχ και ο ελεύθερος σκοπευτής

Τα πρώτα της χρόνια τα πέρασε στα Αναφιώτικα της Πλάκας και τα πρώτα της ακούσματα ήταν η βυζαντινή μουσική και τα νησιώτικα τραγούδια στη Σαντορίνη όπου έζησε μέχρι τα εφηβικά της χρόνια.

Υπηρέτησε την ελληνική παραδοσιακή μουσική με το πολύ ιδιαίτερο προσωπικό της ύφος, εισάγοντας τον ηλεκτρικό ήχο στις διασκευές της.

Μελοποίησε ποίηση Σαπφούς, Κώστα Βάρναλη, του Έλληνα ποιητή των θαλασσών Νίκου Καββαδία και του Γιώργου Σαραντάρη. Το 2020 μελοποίησε και ανάρτησε κύκλο πέντε ποιημάτων της Κικής Δημουλά. Στα περισσότερα τραγούδια της γράφει η ίδια τους στίχους και τη μουσική.

Από τη δεκαετία του 1970 άρχισε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο τραγουδώντας στα μεγαλύτερα θέατρα και σε αναγνωρισμένα μουσικά φεστιβάλ στη Δυτική Ευρώπη, στην ΕΣΣΔ, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική, την Αυστραλία, την Ινδία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική ως πρέσβειρα της ελληνικής μουσικής. Το 1980 υπήρξε η πρώτη τραγουδίστρια της Δύσης που εμφανίστηκε στην Κίνα και στο πλαίσιο διεθνών πολιτιστικών ανταλλαγών εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Πεκίνο με αντίστοιχη εμφάνιση της Όπερας του Πεκίνου στην Αθήνα.

Το 2009 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο φεστιβάλ International Country Music Week που διεξάγεται στην ιδιαίτερη πατρίδα του Μάο Τσετούνγκ: εκεί διακρίθηκε ανάμεσα σε συμμετοχές 32 χωρών από τις πέντε ηπείρους, και της απονεμήθη το βραβείο «Best Singer».

Το 1996 ίδρυσε δική της δισκογραφική εταιρία, τη VERSO MUSIC, με σκοπό την καταγραφή παραδοσιακών τραγουδιών από όλη την Ελλάδα και την έκδοση παιδικής δισκογραφίας.

Η μουσικοπαιδαγωγός Μαρίζα Κωχ

Από τη δεκαετία του 1990 και μετά η Μαρίζα Κωχ επικέντρωσε μεγάλο μέρος της ενέργειάς της στη μουσική εκπαίδευση των παιδιών, σε θεωρητικό αλλά και πρακτικό επίπεδο. Το 1996 ξεκίνησε να κάνει μαθήματα σε παιδιά ενώ το 1999 δημιούργησε τη μέθοδο βιωματικής μουσικής εκπαίδευσης (που δίδασκε σε σχολεία). Το 2004 ιδρύθηκε και εξακολουθεί να λειτουργεί το "Κέντρο Βιωματικής Μουσικής, Κίνησης και Λόγου Μαρίζα Κωχ" για τη βιωματική διδασκαλία της μουσικής σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Το 2008, σε συνεργασία με το Ωδείο Αθηνών δημιούργησε την "Παιδική χορωδία παραδοσιακού τραγουδιού Μαρίζα Κωχ".

Εξέδωσε παιδικούς δίσκους με παραδοσιακά παιχνιδοτράγουδα και έδωσε παραστάσεις για παιδιά με τα έργα Η Γοργόνα ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο και Το Πάπλωμα με τα Χρυσά Κουδούνια.

Με τα βιβλία της Η Γοργόνα ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο (Εκδόσεις Κέδρος,1996), Με τη Μαρίζα τραγουδώ, Ελληνικά μαθαίνω (Εκδόσεις Σταμούλης 2010) και Το Πάπλωμα με τα Χρυσά Κουδούνια (Εκδόσεις Σταμούλης 2011) – που συνοδεύονται από cds- απευθύνονται σε παιδιά που ασκούνται στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής μουσικής παράδοσης.

Το 2019 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο Το ξανθό κορίτσι της Σαντορίνης, μια βιογραφία των παιδικών της χρόνων.

Τιμήθηκε για τη μουσική της προσφορά από τον Σύνδεσμο Ελληνίδων Επιστημόνων και από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης ως «γυναίκα δημιουργός».

Είναι επίτιμο μέλος της Θηραϊκής Εταιρείας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών και της Ελληνικής Ένωσης για την Μουσική Εκπαίδευση. Είναι επίσης μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής για τα Μουσικά Σχολεία του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων.

Τον Οκτώβριο του 2015, το Πανεπιστήμιο Πατρών πραγματοποίησε ένα αφιέρωμα για την Μαρίζα Κωχ, για τη συμπλήρωση 50 χρόνων ανελλιπούς παρουσίας στο χώρο της μουσικής, που της απενεμήθη τιμητικό δίπλωμα και εκείνη τραγούδησε μια εκτενή επιλογή από το ρεπερτόριό της.

Η Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση (Ε.Ε.Μ.Ε.), στα πλαίσια του 7^ου Συνεδρίου της με θέμα: «Μουσικός Γραμματισμός: Τυπικές και Άτυπες Μορφές Μουσικής Διδασκαλίας-Μάθησης», που πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2015 στη Θεσσαλονίκη, απένειμε στη Μαρίζα Κωχ τιμητική διάκριση «για την πολυετή και ευδόκιμη προσφορά της στη μουσική εκπαίδευση και το ανεκτίμητο πολιτιστικό έργο της».

Σήμερα, το εκπαιδευτικό της έργο "στεγάζεται" στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου.

«Αξιώθηκα να τραγουδήσω σε πολλά από τα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, αλλά και σε αμέτρητα σχολεία, καφενεία, αγροτικές αποθήκες και των πιο μικρών χωριών της πατρίδας μας. Καμαρώνω το ίδιο και για το ένα και για το άλλο. Με τα τραγούδια μου θέλω να ομολογήσω όσα νιώθω ταξιδεύοντας στην πατρίδα μας. Στα δικά μου μάτια μοιάζει να είναι η πιο πλούσια χώρα του κόσμου σε φυσική ομορφιά, σε χαρακτήρες ανθρώπων, σε ιστορία, σε μουσική, σε τέχνες, σε θρησκευτικό μεγαλείο, σε βάθος ανθρωπίνων συναισθημάτων» έχει πει κατά καιρούς σε συνεντεύξεις της η ίδια.

Tο τραγούδι διαμαρτυρία στη Eurovision

Το 1976 ο διαγωνισμός τραγουδιού πραγματοποιήθηκε στη Χάγη. Η Ελλάδα αποφάσισε ένα χρόνο μετά την αποχή μας, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, να βρεθεί στο διαγωνισμό της Eurovision και να περάσει το δικό της μήνυμα απέναντι στην Τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Μία ιστορία πραγματικά ανατριχιαστική γιατί η συμμετοχή εκείνη με την Μαρίζα Κωχ και το τραγούδι «Παναγιά μου- Παναγιά μου» ήταν μια διαμαρτυρία για την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1975, η Τουρκία συμμετείχε για πρώτη φορά στη Eurovision και η Ελλάδα αρνήθηκε να λάβει μέρος σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974.

Το 1976, ο Μάνος Χατζιδάκις, διευθυντής, τότε, του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, πίστευε ότι η Ελλάδα έπρεπε να χρησιμοποιήσει τον Ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού για να διαμαρτυρηθεί σε διεθνές επίπεδο για την εισβολή της Τουρκίας. Για αυτό το σκοπό επέλεξε τη Μαρίζα Κωχ. Της τηλεφώνησε ζητώντας να του φέρει το επόμενο πρωί στις 10 ένα τραγούδι – διαμαρτυρία για την Κύπρο, για να λάβουν μέρος με αυτό στη Eurovision. H τραγουδίστρια είπε αμέσως το ναι. Καθώς το τραγούδι θα ήταν θρήνος για την Κύπρο, και είχε γνώσεις πάνω στα παραδοσιακά μας τραγούδια, η Μαρίζα Κωχ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τους στίχους από το ηπειρώτικο τραγούδι «Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου». Τηλεφώνησε αμέσως στο στιχουργό Μιχάλη Φωτιάδη που βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη, του είπε την ιδέα του και αυτό ήταν. Όλη νύχτα έγραφαν το τραγούδι διά… τηλεφώνου.

Η Μαρίζα Κωχ επισκέφτηκε τον Μάνο Χατζιδάκι στο σπίτι του στις 10 το πρωί, όπως ακριβώς είχανε συμφωνήσει, με μια πρόχειρη ηχογράφηση του τραγουδιού. Αυτός κατοχύρωσε τη συμμετοχή στο διαγωνισμό ενθουσιασμένος. Η ΕΡΤ ανέθεσε στον σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη να γυρίσει το μουσικό βίντεο του τραγουδιού. Η Μαρίζα Κωχ και οι υπόλοιποι συντελεστές ταξίδεψαν στη Λακωνία και ειδικότερα στη βυζαντινή καστροπολιτεία του Μυστρά όπου και πραγματοποίησαν τα γυρίσματα για τις ανάγκες του βίντεο κλιπ.

Το βίντεο του τραγουδιου παίχτηκε στο εξωτερικό και τότε ξεκίνησαν οι αντιδράσεις από τους Τούρκους. Η Τουρκία αρνήθηκε να συμμετέχει στη Eurovision, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Οι αντιδράσεις των Τούρκων μεταναστών της Ευρώπης κορυφώθηκαν με μια διαδήλωση έξω από το χώρο διεξαγωγής της Eurovision, όπου σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής συμμετείχαν σχεδόν 60.000 άνθρωποι!

Η Μαρίζα Κωχ δέχτηκε απειλές για τη ζωή της ενώ μέσα στο χώρο διεξαγωγής του διαγωνισμού υπήρχε ελεύθερος σκοπευτής. Η ερμηνεύτρια υπέγραψε με δική της ευθύνη να τραγουδήσει μιας και οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης δεν μπορούσαν να εγγυηθούν για την ασφάλειά της. Παρά τις απειλές και τους κινδύνους, η Μαρίζα Κωχ ερμήνευσε το τραγούδι ”Παναγιά μου, Παναγιά μου”

Η Μαρίζα Κωχ φορούσε ένα σκούρο πένθιμο φόρεμα έμπνευσης της Νίκης Γουλανδρή, και ένα αυθεντικό βυζαντινό χρυσό κόσμημα στο λαιμό.

Η Μαρίζα Κωχ και το τραγούδι Παναγιά μου, Παναγιά μου, πήρε 20 βαθμούς και έλαβε τη 13^η θέση.

Ο γάμος στα 14 της, ο μοναχογιός & η λατρεία στην εγγονή της

Ο μοναδικός γάμος που έκανε στη ζωή της ήταν μόλις στα 14 της χρόνια, όταν ερωτεύτηκε τον μεγαλύτερο από εκείνη Στυλιανό, έναν πολλά υποσχόμενο νεαρό με τον οποίο έδειχναν να είναι πολύ ερωτευμένοι. Μάλιστα, καρπός αυτού του έρωτα ήταν ο γιος τους Μανώλης που έγινε η αδυναμία και των δύο. Ο γάμος αυτός δεν έμελλε να κρατήσει πολύ αφού λίγα χρόνια αργότερα, οι δυο τους χώρισαν.

«Βρέθηκα στη Σαντορίνη την περίοδο του μεγάλου σεισμού, το 1956. Από κάθε μεριά της Ελλάδας κατέφθαναν εθελοντές. Ανάμεσα σε αυτά τα παιδιά ήταν και ένα παλικάρι, ο Στυλιανός, ο πατέρας του Μανώλη μου, που έκανε και το στρατιωτικό του. Εμείς μέναμε σε ένα σχολείο που δεν είχε γκρεμιστεί. Κάθε βράδυ, ερχόταν κάτω από το παράθυρο μου με την παρέα του και μου τραγουδούσαν. Έβγαινα στο παράθυρο, λοιπόν, και στη χαρά μου να τραγουδήσω δεν έπαιρνα είδηση ότι αυτό το πράγμα δεν ταίριαζε στη ζωή του νησιού. Κάποια στιγμή, οι δικοί μου του είπαν να σταματήσει και εκείνος απάντησε: όχι! Αγαπιόμαστε και θα παντρευτούμε» είχε πει παλιότερα σε συνέντευξή της αποκαλύπτοντας επίσης ότι ο Στυλιανός πλέον έχει «κοιμηθεί».

Η Μαρίζα Κωχ πλέον είναι μία ευτυχισμένη και παραδοσιακή γιαγιά για την εγγονή της, κόρη του γιου της Μανώλη.

Διαβάστε επίσης:

• Συγκλονίζει η Μαρίζα Κωχ: «Δεν τον πρόλαβα τον πατέρα μου, με αγκάλιασε όμως πριν τον εκτελέσουν»
• Δύσκολες ώρες για τη Μαρίζα Κωχ - Φωτογραφία μέσα από το νοσοκομείο