Ζακ Οντιάρ : "Ο ρόλος στο "Προφήτη" δεν θα μπορούσε να ανατεθεί σε γνωστό ηθοποιό"

Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο Μάλικ ενας αταδικασμένος σε 6 χρόνια φυλάκιση που δεν μπορεί ούτε να διαβάσει, ούτε να γράψει. Φτάνοντας στη φυλακή είναι μόνος, μόλις 19 ετών, αλλά μοιάζει νεότερος και πιο εύθραυστος από τους υπόλοιπους κατάδικους. Τον προσεγγίζει ο αρχηγός μιας συμμορίας φυλακισμένων και του αναθέτει κάποιες "αποστολές". Μέσα από αυτές, ο νεαρός Μάλικ σκληραγωγείται και κερδίζει την εμπιστοσύνη του αρχηγού της συμμορίας. Παράλληλα όμως, διατηρεί τα δικά του κρυφά σχέδια, που τολμά να φέρει εις πέρας. "Παρακολουθώντας την εικόνα των Αράβων στον κινηματογράφο, όπου απεικονίζονται είτε ως ηλίθιοι – συνήθως ως τρομοκράτες – είτε ως απλά νατουραλιστικοί, σε ένα πλαίσιο κοινωνικού ρεαλισμού. Αυτό ήταν που με έφερε αντιμέτωπο με την επιλογή των ηθοποιών" λέει ο σκηνοθέτης. Στην ταινία παίζουν ακόμα: Ταχάρ Ραχίμ, Νιλς Αρεστρούπ, Αντέλ Μπενσερίφ, Χισέμ Γιασουμπί, Ζαν-Φιλίπ Ρισί

Τι σας έκανε να επιλέξετε το αγγελικό πρόσωπο του Ταχάρ Ραχίμ για τον ρόλο του Μάλικ;

Πάντα με γοήτευαν συγκεκριμένα πρότυπα αρένων, τα οποία δε χαρακτηρίζονταν απαραίτητα από τα επίπεδα τεστοστερόνης τους. Με περισσότερους από έναν τρόπους, μπορούσα να κάνω τον συσχετισμό ανάμεσα στον Ματιέ Κάσοβιτς, με τον οποίο έχω δουλέψει αρκετές φορές, και τον Ταχάρ Ραχίμ. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως ο ένας μου φέρνει στο μυαλό τον άλλο, αλλά αποτελούν και οι δύο αντρικά πρότυπα στα οποία είμαι ευαίσθητος.

Ήταν επίσης ένας τρόπος για να επιτρέψετε στον θεατή να ταυτιστεί με τον ήρωα;

Υπήρχε φυσικά αυτή η επιθυμία. Το βρήκα πιο συναφές από το κλασικό κλισέ σε ταινίες με φυλακή, όπου η φυλακή είναι γεμάτη σούπερ αρρενωπούς άντρες. Οι κατάδικοι στην ταινία μου δεν είναι υπερμυώδεις, δεν είναι φτιαγμένοι για το περιβάλλον αυτό αλλά, παραδόξως, αναπτύσσουν τις αρετές που θα τους επιτρέψουν να ανέρθουν και να υπερισχύσουν.

Πως σου δημιουργήθηκε η επιθυμία να μετατρέψεις τον Μάλικ σε ήρωα;

Εν μέρει παρακολουθώντας την εικόνα των Αράβων στον κινηματογράφο, όπου απεικονίζονται είτε ως ηλίθιοι – συνήθως ως τρομοκράτες – είτε ως απλά νατουραλιστικοί, σε ένα πλαίσιο κοινωνικού ρεαλισμού. Αυτό ήταν που με έφερε αντιμέτωπο με την επιλογή των ηθοποιών. Για το ρόλο του Μάλικ, χρειαζόμασταν κάποιον εξαιρετικά πολυμορφικό, ο οποίος θα ανταποκρινόταν τέλεια στο θέμα ταυτότητας της ταινίας. Ένας νεαρός άντρας, ο οποίος δεν έχει ιστορία, αλλά γράφει μία μπροστά στα μάτια μας. Από την αρχή γνωρίζαμε πως ο ρόλος αυτός δε θα μπορούσε να ανατεθεί σε γνωστό ηθοποιό, ακριβώς διότι πρόκειται για μια ιστορία ανέγερσης στην εξουσία, στο πεδίο ορατότητας.

“Ο Προφήτης” είναι μια ηθική ταινία κατά την άποψη σας;

Ναι. Αυτό που θα την έκανε ανήθικη θα ήταν το να δημιουργήσουμε έναν χαρακτήρα χωρίς συνείδηση. Ωστόσο, αντιλαμβάνεται το διαχωρισμό ανάμεσα στο καλό και το κακό, κυρίως διότι του έχουν κάνει κακό.

Είχατε αντιληφθεί όταν γυρίζατε τον “Προφήτη”, πως γυρίζατε μια ταινία στενά συνδεδεμένη με τη λαοφιλή κουλτούρα;

Αυτό ήθελα να κάνω. Θέλαμε να κάνουμε έναν αντι-“Σημαδεμένο”. Κατά τη γνώμη μου, οι νευρωτικοί είναι απλά κρετίνοι και δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενα ταύτισης. Η ανέγερση στην εξουσία ενός τρελού δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Από την άλλη, μια ταινία όπως το “Μίσος” του Ματιέ Κάσοβιτς, αγγίζει κάτι στο οποίο είμαι ευαίσθητος. Δεν είναι σύμπτωση το γεγονός πως “Ο Προφήτης” μπαίνει περιστασιακά στα ίδια χωράφια. Οι δύο αυτές ταινίες στοχεύουν στο να καταγγείλουν ότι κάτι λείπει από τον κινηματογράφο.

Τι περιμένετε από έναν ηθοποιό;

Αυτό που ψάχνω σε έναν ηθοποιό είναι ακριβώς αυτό το οποίο δεν περιμένω. Το να είναι ικανοί να παρουσιάσουν κάτι το οποίο εγώ δεν έχω προετοιμάσει. Νομίζω πως αυτό εύχονται κι εκείνοι, πως οι μηχανισμοί που έχω σχεδιάσει θα τους πάνε σε ένα νέο μέρος.

Από τις πρώτες σας ταινίες μέχρι σήμερα, δείχνετε να έχετε απελευθερωθεί από τους περιορισμούς ενός παραδοσιακού πλαισίου;

Πράγματι, παλαιότερα δούλευα με έναν πιο γεωμετρικό και μηχανικό τρόπο. Σκεφτόμουν τις τεχνικές πλευρές πριν σκεφτώ την υποκριτική. Μετά το “Πάνω στα Χείλη Μου”, το αντίθετο άρχισε να συμβαίνει. Έστω κι αν το τεχνικό κομμάτι είναι σημαντικό, ο ηθοποιός έρχεται πάντα πρώτος.

Θα θέλατε να γυρίζετε ταινίες συχνότερα;

Ναι. Όταν όλα πάνε καλά, γυρίζω μια ταινία κάθε 3 με 4 χρόνια. Θα ήθελα να γυρίζω περισσότερες ταινίες διότι αυτό λύνει μια σειρά από προβλήματα – κυρίως τον φόβο. Νομίζω πως είμαι υπερβολικά ανήσυχος, πως μου παίρνει πάρα πολύ καιρό το γράψιμο. Χρειάστηκα 3 χρόνια για να γράψω το σενάριο αυτό – αυτός είναι πάρα πολύς καιρός.

Δε θέλετε να γράφετε πλέον;

Όχι, πλέον είναι ξεκάθαρο. Δεν μπορώ να το κάνω άλλο. Στο set, το σενάριο καταλήγει να είναι βαρετό για μένα, διότι έχω την εντύπωση πως το ξέρω απ’ έξω και αρχίζω να αμφισβητώ τον εαυτό μου. Θέλω να γίνονται διαφορετικά τα πράγματα. Ένα απόγευμα, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ο βοηθός σεναριογράφου ήρθε να με δει και μου είπε: “Πρέπει να σταματήσεις να αμφισβητείς το σενάριο”, υποδηλώνοντας πως ήμουνα σε αδιέξοδο. Νομίζω πως αν δεν εμπλεκόμουν σε κάθε στάδιο του σεναρίου και αν γύριζα περισσότερες ταινίες, θα ένιωθα πολύ πιο ελεύθερος.