Χάρις Αλεξίου: Η Μικρασία, το όνομά της σε δρόμο της Σμύρνης και ο φόρος τιμής
Η Χαρούλα Αλεξίου ξεκινάει ένα υπέροχο μακρύ ταξίδι στον χώρο της μουσικής και νιώθει ευλογημένη γι' αυτό.
Μιλώντας για τη συνεργασία της με την Όλια Λαζαρίδου στη θεατρική αφήγηση «Αϊβαλί, η πατρίδα μου» και τη μαγεία του Φώτη Κόντογλου η αγαπημένη ερμηνεύτρια δείχνει πολύ χαρούμενη γι' αυτό το νέο εγχείρημα. Δείτε τι αποκάλυψε...
Πώς ξεκίνησε λοιπόν το φετινό ταξίδι στη «χώρα» του Φώτη Κόντογλου;
Η πρόταση ήρθε από την Όλια Λαζαρίδου, η οποία σκέφτηκε ότι ήμουν κατάλληλη να μεταφέρω τον λόγο του Φώτη Κόντογλου, εξαιτίας της καταγωγής μου (σ.σ.: από την πλευρά της μητέρας της), αλλά και των τραγουδιών που κατά καιρούς έχω ερμηνεύσει. Και την ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό. Η αλήθεια είναι ότι ψαχνόμουν για έναν «φόρο τιμής» μέσα στην επετειακή χρονιά για τη Μικρασία. Αυτήν, άλλωστε, πρωτοτραγούδησα...
Ακριβώς. Συμπληρώνονται φέτος 50 χρόνια από τον δίσκο «Μικρασία» των Καλδάρα - Πυθαγόρα, στον οποίο συμμετείχατε με τον Γιώργο Νταλάρα.
Είναι ένας σημαντικός δίσκος και η δική του επέτειος συμπίπτει με τη μεγάλη και σημαντικότερη των 100 χρόνων. Οπότε όλα συνδυάζονται μ’ έναν τρόπο και προκύπτει ένας ελάχιστος φόρος τιμής. Νιώθω ότι συμμετέχω με ένα λιθαράκι σ’ αυτή την τιμή και στην άσκηση της μνήμης. Τώρα που το λέμε μάλιστα αισθάνομαι ότι επιστρέφω κάτι και στην τιμή που μου έχουν κάνει και προσωπικά, όταν έδιναν το όνομά μου σε έναν δρόμο της Σμύρνης (σ.σ.: στο Σεβδίκιοϊ, προάστιο της πόλης, το 2010).
Η αλήθεια είναι ότι αφηγείστε έναν κόσμο με τον οποίο διατηρούσατε πάντα επαφή: και λόγω της καταγωγής και λόγω του ηχοχρώματος...
Ναι, αλλά αυτή τη φορά η μαγεία προέρχεται από το ίδιο το κείμενο. Πολλοί γνωρίζουν τον Κόντογλου μόνο ως ζωγράφο. Εγώ ανακάλυψα τον λογοτέχνη. Είχα την εντύπωση ότι παλιότερα είχα διαβάσει το κείμενο ή κάποια αποσπάσματα. Διαβάζοντας πλέον τα κομμάτια που επέλεξε η Όλια από τις 400 και βάλε σελίδες, δεν θα μπορούσαμε να το αφηγηθούμε όλο - ανακάλυψα το ταξίδι της γλώσσας. Αυτός ο άνθρωπος εδώ είναι ποιητής. Ο τρόπος που αφηγείται και περιγράφει εικόνες είναι καθηλωτικός. Μου έρχεται τώρα που μιλάμε ένα απόσπασμα μέσα στον ναό, όπου περιγράφει ένα μαμούδι να πετάει και να ακουμπάει τις πτυχές των ρούχων του Ιησού. Συγκλονιστικές περιγραφές. Ειλικρινά δεν χορταίνω να διαβάζω το βιβλίο. Μακάρι να το αφηγούμασταν ολόκληρο!
Πρέπει να φανταστούμε ότι από τη στιγμή που πήρατε το κείμενο, το «μελετήσατε» με σημειώσεις και κόντρα σημειώσεις;
Ναι. Από τον Ιανουάριο, όταν για πρώτη φορά μού το πρότεινε η Όλια. Η ίδια μάλιστα μου έλεγε «μην ασχοληθείς ακόμη, είναι νωρίς και θα βαρεθείς». Εγώ δεν σταμάτησα ούτε στιγμή. Ενώ είναι μια αφήγηση -φανταστείτε μας σαν δυο παραμυθούδες που αφηγούμαστε τα λόγια του Κόντογλου -, με συναρπάζει και με συγκινεί κάθε φορά σαν να έχω ζήσει εγώ τα γεγονότα. Μην ξεχνάμε ότι ο Κόντογλου αφηγείται ιστορίες που έχει ακούσει και πηγαίνουν 100 χρόνια πίσω. Οπότε βιωματικά δεν έχω καμία σχέση. Κι όμως, πήρα τον χάρτη για να δω πού ήταν του «Δαιμόνου η τράπεζα», του «Λαγού τ’ αφτιά», το Χοντρόβουνο, η Αγία Παρασκευή. Το ωραίο είναι ότι στην παράσταση γίνονται προβολές με τα σχέδια του ίδιου του Κόντογλου για όλες αυτές τις τοποθεσίες. Υπάρχει κι ένας ξεχασμένος πολιτισμός πίσω από το τοπίο και τις ντοπιολαλιές, τον οποίο ανακαλύπτετε; Κατ’ αρχάς ξεχασμένο για εμάς, και καθόλου οικείο, είναι το ίδιο το Αϊβαλί. Δεν το ξέρουμε. Είναι μια περίκλειστη πολιτεία λόγω γεωγραφίας, που ξεχάστηκε κάποια στιγμή και μέσα στην ιστορία. Μοιάζει με έναν κρυφό κόσμο: «αρχαίοι άνθρωποι, απλές ψυχές σαν μωρά», όπως γράφει ο Κόντογλου. Ίσως να μην είναι τυχαίο ότι δεν έγινε πόλεμος εκεί. Την ντοπιολαλιά, πάντως, την ακούμε στη Μυτιλήνη σήμερα. Διαβάζοντας την αφήγηση καταλαβαίνω ότι οι Μυτιληνιοί μιλάνε σαν τους Αϊβαλιώτες. Κι ύστερα ανακάλυψα ότι κάποιες λέξεις που νομίζαμε ότι ήταν λάθος δεν είναι καθόλου λάθος. Αυτή ήταν η γλώσσα των ανθρώπων: «στεκόντανε», «ρωτήξανε», «ούλος ο κόσμος άνοιξε τις πόρτες και χύθηκε στο κατάγιαλο σέρνοντας μαζί ό,τι μπόρεσε ο κάθε άνθρωπος».
Πηγή: Πρόσωπα ΤΑ ΝΕΑ
.jpg?t=_U-kg0LTnyb2GA336Rv9dw)
